สำนักข่าวของรัฐบาลรัสเซีย รายงานว่า 'บาชาร์ อัล อัสซาด' อดีตผู้นำซีเรีย อยู่ในมอสโกว์ และได้รับการลี้ภัยแล้ว
CNBC USA POLITICS : The Associated Press สำนักข่าวเอพี
Russia’s President Vladimir Putin (R) shakes hands with his Syrian counterpart Bashar al-Assad during a meeting in Sochi on November 20, 2017.
ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน (ขวา) จับมือกับประธานาธิบดีซีเรีย บาชาร์ อัล-อัสซาด ในการประชุมที่เมืองโซซี เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2560
สื่อรัสเซียรายงานว่า ประธานาธิบดี บาชาร์ อัล อัสซาด อดีตประธานาธิบดีซีเรียหลบหนีไปยังกรุงมอสโกวเมื่อวันอาทิตย์ เพียงไม่กี่ชั่วโมงหลังจากกลุ่มกบฏบุกยึดกรุงดามัสกัสได้สำเร็จ และยุติการปกครองแบบแข็งกร้าวยาวนาน 50 ปีของตระกูลอัสซาด
สำนักข่าวรัสเซีย Tass และ RIA อ้างแหล่งข่าวเครมลินที่ไม่เปิดเผยตัวตนว่าอัสซาดและครอบครัวของเขาได้รับสถานะผู้ลี้ภัยในมอสโกว์ ซึ่งเป็นพันธมิตรและผู้ปกป้องของเขามายาวนาน สำนักข่าว Associated Press ไม่สามารถยืนยันรายงานดังกล่าวได้ในทันที แต่ได้ติดต่อเครมลินเพื่อขอความเห็น
RIA ยังกล่าวอีกว่ามอสโกว์ได้รับคำรับรองจากกลุ่มกบฏซีเรียเกี่ยวกับความปลอดภัยของฐานทัพทหารรัสเซียและสถานเอกอัครราชทูตในซีเรีย
มีรายงานว่า อัสซาด เดินทางออกจากซีเรีย ในช่วงเช้าวันอาทิตย์ และชาวซีเรียต่างพากันออกมาบนท้องถนนพร้อมกับเสียงปืนแสดงความยินดี หลังจากที่กลุ่มกบฏสามารถรุกคืบไปถึงเมืองหลวงได้สำเร็จ โดยทำให้การปกครองแบบแข็งกร้าวยาวนาน 50 ปีของตระกูลอัสซาดสิ้นสุดลง
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วได้ก่อให้เกิดคำถามเกี่ยวกับอนาคตของประเทศและภูมิภาคโดยรวม รัสเซียได้ขอให้คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติจัดการประชุมฉุกเฉินเพื่อหารือเกี่ยวกับสถานการณ์ในซีเรีย ดมิทรี โพลีอันสกี รองผู้แทนถาวรคนแรกของรัสเซียประจำสหประชาชาติ โพสต์บน Telegram
ฝูงชนที่มีความสุขรวมตัวกันในจัตุรัสต่างๆ ในกรุงดามัสกัสโบกธงปฏิวัติซีเรียในฉากที่รำลึกถึงช่วงเริ่มต้นของการลุกฮืออาหรับสปริง ก่อนที่การปราบปรามอย่างรุนแรงและการก่อความไม่สงบที่เพิ่มขึ้นจะทำให้ประเทศเข้าสู่สงครามกลางเมืองที่กินเวลานานเกือบ 14 ปี
คนอื่นๆ บุกค้นพระราชวังและบ้านพักของประธานาธิบดีอย่างสนุกสนาน หลังจากที่อัสซาดและเจ้าหน้าที่ระดับสูงคนอื่นๆ หายตัวไป
อาบู โมฮัมเหม็ด อัล-โกลานี อดีตผู้บัญชาการอัลกออิดะห์ ซึ่งตัดความสัมพันธ์กับกลุ่มนี้เมื่อหลายปีก่อน กล่าวว่าเขายึดมั่นในความหลากหลายทางศาสนาและการยอมรับความแตกต่างทางศาสนา เป็นผู้นำกลุ่มกบฏที่ใหญ่ที่สุด และพร้อมที่จะกำหนดอนาคตของประเทศ
ในการปรากฏตัวต่อสาธารณะครั้งแรกนับตั้งแต่กลุ่มนักรบบุกเข้าไปในเขตชานเมืองดามัสกัสเมื่อวันเสาร์ อัลโกลานีได้ไปเยือนมัสยิดอุมัยยัดอันกว้างใหญ่ และกล่าวว่าการพ่ายแพ้ของอัสซาดเป็น ‘ชัยชนะของประชาชาติอิสลาม’ โดยเรียกตัวเองด้วยชื่อจริงว่าอาหมัด อัลชารา และไม่ใช่ชื่อเล่นของเขา เขาบอกกับผู้คนหลายร้อยคนว่าอัสซาดทำให้ซีเรียเป็น ”ฟาร์มแห่งความโลภของอิหร่าน”
กลุ่มกบฏ ต้องเผชิญกับภารกิจอันน่าหวาดหวั่นในการรักษาความขัดแย้งที่รุนแรงในประเทศที่ได้รับผลกระทบจากสงครามและยังคงแตกแยกกันในกลุ่มติดอาวุธ นักรบฝ่ายต่อต้านที่ได้รับการสนับสนุนจากตุรกีกำลังต่อสู้กับกองกำลังชาวเคิร์ดที่เป็นพันธมิตรกับสหรัฐฯ ทางตอนเหนือ และกลุ่มรัฐอิสลามยังคงเคลื่อนไหวอยู่ในพื้นที่ห่างไกลบางแห่ง
สถานีโทรทัศน์แห่งรัฐซีเรีย เผยแพร่แถลงการณ์ของกลุ่มกบฏเมื่อเช้าวันอาทิตย์ โดยระบุว่า อัสซาดถูกโค่นอำนาจและนักโทษทั้งหมดได้รับการปล่อยตัวแล้ว พวกเขาเรียกร้องให้ประชาชนรักษาสถาบันของ ‘รัฐซีเรียที่เป็นอิสระ’ ไว้ ต่อมากลุ่มกบฏได้ประกาศเคอร์ฟิวในกรุงดามัสกัสตั้งแต่ 16.00 น. ถึง 05.00 น.
กลุ่มกบฏ กล่าวว่า พวกเขาได้ปล่อยตัวผู้คนที่ถูกคุมขังในเรือนจำ Saydnaya ที่มีชื่อเสียงฉาวโฉ่ ซึ่งกลุ่มสิทธิมนุษยชนระบุว่ามีผู้ถูกทรมานและสังหารหลายพันคน วิดีโอที่เผยแพร่ทางออนไลน์เผยให้เห็นกลุ่มกบฏกำลังทุบประตูห้องขังและปล่อยตัวนักโทษหญิงหลายสิบคน ซึ่งหลายคนดูตกใจมาก และพบเห็นเด็กเล็กอย่างน้อยหนึ่งคนอยู่ท่ามกลางพวกเขา
“ความสุขนี้จะไม่สมบูรณ์แบบจนกว่าฉันจะได้เห็นลูกชายออกจากคุกและรู้ว่าเขาอยู่ที่ไหน” บาสซัม มาสร์ ญาติคนหนึ่งกล่าว “ฉันตามหาเขามาสองชั่วโมงแล้ว เขาถูกคุมขังมาเป็นเวลา 13 ปีแล้ว”
ต่อมา อะนัส ซัลคาดี ผู้บัญชาการกบฏได้ปรากฏตัวทางโทรทัศน์ของรัฐ และพยายามสร้างความมั่นใจให้กับชนกลุ่มน้อยทางศาสนาและชาติพันธุ์ในซีเรีย โดยกล่าวว่า “ซีเรียเป็นของทุกคน ไม่มีข้อยกเว้น ซีเรียเป็นของดรูซ ซุนนี อลาไว และนิกายต่างๆ”
“เราจะไม่ปฏิบัติต่อผู้คนในแบบที่ครอบครัวอัสซาดทำ” เขากล่าวเสริม
งานเฉลิมฉลองในเมืองหลวง
ชาวเมืองดามัสกัสสวดมนต์ ในมัสยิดและเฉลิมฉลองในจัตุรัส โดยร้องว่า 'พระเจ้ายิ่งใหญ่' ผู้คนตะโกนคำขวัญต่อต้านอัสซาดและบีบแตรรถ เด็กชายวัยรุ่นหยิบอาวุธที่กองกำลังรักษาความปลอดภัยทิ้งแล้วยิงขึ้นฟ้า
ประชาชนแห่แหนกันมาที่จัตุรัสอุมัยยัด ซึ่งเป็นที่ตั้งของกระทรวงกลาโหม บางคนโบกธงซีเรียสามดาวที่มีมาตั้งแต่ก่อนที่รัฐบาลอัสซาดจะเข้ามาปกครอง และกลุ่มปฏิวัติก็ใช้ธงนี้ ส่วนที่อื่นๆ หลายส่วนของเมืองหลวงว่างเปล่า และร้านค้าต่างๆ ก็ปิดให้บริการ
ทหารและตำรวจต่างละทิ้งหน้าที่และหลบหนีไป ส่วนผู้ปล้นสะดมบุกเข้าไปในกระทรวงกลาโหม วิดีโอเผยให้เห็นครอบครัวต่างๆ เดินไปมาในทำเนียบประธานาธิบดี โดยบางครอบครัวถือจานและข้าวของเครื่องใช้อื่นๆ ในบ้าน
“มันเหมือนความฝัน ผมต้องการใครสักคนมาปลุกผม” อาบู ไลธ์ นักรบฝ่ายต่อต้านกล่าว และเสริมว่ากลุ่มกบฏได้รับการต้อนรับในกรุงดามัสกัสด้วย “ความรัก”
ที่กระทรวงยุติธรรม ซึ่งกลุ่มกบฏยืนเฝ้าอยู่ ผู้พิพากษา Khitam Haddad กล่าวว่าพวกเขากำลังปกป้องเอกสารจากความวุ่นวายที่เกิดขึ้น ด้านนอก ชาวบ้านบางส่วนพยายามค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับญาติที่หายตัวไปในสมัยของประธานาธิบดี Assad
สตรีคนหนึ่ง ซึ่งให้เพียงชื่อจริงของเธอว่า เฮบา กล่าวว่า กลุ่มกบฏ'รู้สึกเจ็บปวดกับประชาชน' เธอกังวลว่ากลุ่มกบฏอาจสังหารผู้คนเพื่อแก้แค้น โดยหลายคนดูเหมือนจะยังไม่บรรลุนิติภาวะ
หนังสือพิมพ์อัลวาตันของซีเรีย ซึ่งเคยเป็นแนวร่วมรัฐบาล เขียนว่า “เรากำลังเผชิญหน้ากับหน้าใหม่สำหรับซีเรีย เราขอขอบคุณพระเจ้าที่ไม่ทำให้มีการนองเลือดมากกว่านี้” หนังสือพิมพ์ยังระบุด้วยว่าไม่ควรตำหนิเจ้าหน้าที่สื่อที่เผยแพร่แถลงการณ์ของรัฐบาลในอดีต โดยระบุว่า “พวกเขาเพียงแค่ปฏิบัติตามคำสั่งเท่านั้น”
แถลงการณ์จากกลุ่มอลาวี ซึ่งเป็นแกนนำฐานเสียงของอัสซาดเรียกร้องให้เยาวชนซีเรีย “ใจเย็น มีเหตุผล และรอบคอบ และอย่าให้ถูกดึงเข้าไปในสิ่งที่ทำลายความสามัคคีของประเทศ”
กลุ่มกบฏส่วนใหญ่มาจากชาวมุสลิมนิกายซุนนีในซีเรีย ซึ่งยังมีชุมชนชาวดรูซ คริสเตียน และเคิร์ดจำนวนมาก ในเมืองกามิชลีทางตะวันออกเฉียงเหนือ ชายชาวเคิร์ดคนหนึ่งใช้รองเท้าตบรูปปั้นอดีตผู้นำฮาเฟซ อัสซาด
นายกรัฐมนตรีซีเรีย โมฮัมเหม็ด กาซี จาลาลี กล่าวว่ารัฐบาลพร้อมที่จะ 'ยื่นมือช่วยเหลือ' ฝ่ายค้าน และโอนหน้าที่ของตนให้กับรัฐบาลชั่วคราว วิดีโอที่เผยแพร่บนสื่อฝ่ายค้านซีเรียเผยให้เห็นชายติดอาวุธกำลังคุมตัวเขาออกจากสำนักงานและไปยังโรงแรมโฟร์ซีซั่นส์ เมื่อวันอาทิตย์
อันวาร์ การ์กาช กล่าวว่า จุดหมายปลายทางของอัสซาดในเวลานี้เป็นเพียง 'บันทึกย่อในประวัติศาสตร์' โดยเปรียบเทียบได้กับการลี้ภัยอันยาวนานของจักรพรรดิวิลเฮล์มที่ 2 แห่งเยอรมนีหลังสงครามโลกครั้งที่ 1
เรียกร้องให้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นระเบียบ
การรุกคืบของกลุ่มกบฏตั้งแต่วันที่ 27 พฤศจิกายน ถือเป็นการรุกคืบครั้งใหญ่ที่สุดในรอบไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเมืองอาเลปโป ฮามา และโฮมส์พ่ายแพ้ในเวลาไม่กี่วัน ขณะที่กองทัพซีเรียสลายตัวไป รัสเซีย อิหร่าน และกลุ่มติดอาวุธฮิซบอลเลาะห์ในเลบานอน ซึ่งให้การสนับสนุนอัสซาดอย่างสำคัญตลอดการลุกฮือ ได้ทอดทิ้งอัสซาด เนื่องจากพวกเขายังคงเผชิญกับความขัดแย้งอื่นๆ
การสิ้นสุดการปกครองของอัสซาดเป็นการโจมตีครั้งสำคัญต่ออิหร่านและพันธมิตร ซึ่งอ่อนแออยู่แล้วจากความขัดแย้งกับอิสราเอล อิหร่านซึ่งสนับสนุนเขาอย่างแข็งขันตลอดช่วงสงครามกลางเมือง กล่าวว่าชาวซีเรียควรตัดสินใจอนาคตของตนเอง “โดยไม่ใช้การแทรกแซงจากต่างประเทศที่ทำลายล้าง บีบบังคับ” สถานทูตอิหร่านในกรุงดามัสกัสถูกปล้นสะดมหลังจากที่ถูกทิ้งร้าง
ขณะเดียวกัน นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู กล่าวว่า กองกำลังอิสราเอลได้ยึดพื้นที่กันชนบนที่ราบสูงโกลันที่สร้างขึ้นในปี 1974 โดยระบุว่าเป็นการปกป้องชาวอิสราเอล หลังจากกองกำลังซีเรียละทิ้งตำแหน่ง ต่อมา กองทัพอิสราเอลได้เตือนชาวชุมชนทางตอนใต้ของซีเรีย 5 แห่งให้อยู่บ้านเพื่อความปลอดภัย และไม่ตอบคำถามใดๆ
อิสราเอล ยึดครองโกลันในสงครามตะวันออกกลาง เมื่อปี 1967 และผนวกเข้าในภายหลัง ประชาคมโลก ยกเว้นสหรัฐอเมริกา มองว่า โกลันถูกยึดครอง และสันนิบาตอาหรับประณามความพยายามของอิสราเอลในการใช้ประโยชน์จากการล่มสลายของอัสซาด โดยยึดครองดินแดนเพิ่มเติมเมื่อวันอาทิตย์
กลุ่มกบฏ นำโดยกลุ่ม Hayat Tahrir al-Sham หรือ HTS ซึ่งมีต้นกำเนิดจากกลุ่มอัลกออิดะห์และถูกมองว่าเป็นองค์กรก่อการร้ายโดยสหรัฐอเมริกาและสหประชาชาติ อัลโกลานีพยายามปรับกลุ่มให้กลายเป็นกองกำลังสายกลางและอดทน
“โกลานี สร้างประวัติศาสตร์ และจุดประกายความหวังให้กับชาวซีเรียหลายล้านคน” ดารีน คาลิฟา ที่ปรึกษาอาวุโสของ International Crisis Group กล่าว “แต่ตอนนี้ เขาและกลุ่มกบฏกำลังเผชิญกับความท้าทายอันยิ่งใหญ่ที่รออยู่ข้างหน้า”
เกียร์ เปเดอร์เซน ทูตพิเศษของสหประชาชาติประจำซีเรีย เรียกร้องให้มีการเจรจาอย่างเร่งด่วนที่เจนีวาในวันเสาร์ เพื่อให้แน่ใจว่า “การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองจะเป็นไปอย่างเป็นระเบียบ”
กาตาร์ ประเทศอ่าวเปอร์เซีย ซึ่งเป็นประเทศผู้ไกล่เกลี่ยระดับภูมิภาคที่สำคัญ ได้จัดการประชุมฉุกเฉินร่วมกับรัฐมนตรีต่างประเทศและเจ้าหน้าที่ระดับสูงจาก 8 ประเทศที่มีผลประโยชน์ในซีเรียเมื่อช่วงค่ำวันเสาร์ที่ผ่านมา โดยรวมถึงอิหร่าน ซาอุดีอาระเบีย รัสเซีย และตุรกี
มาจิด อัล-อันซารี โฆษกกระทรวงต่างประเทศกาตาร์ กล่าวว่าพวกเขาเห็นด้วยกับความจำเป็นในการ “ดึงทุกฝ่ายในพื้นที่เข้ามามีส่วนร่วม” รวมถึง HTS ด้วย และข้อกังวลหลักคือ “เสถียรภาพและการเปลี่ยนผ่านอย่างปลอดภัย”